کاهش ریسک صنایع برای ورود به بازارهای بین‌المللی

زینب عبدی: فروش محصول در بازارهای داخلی و خارجی آخرین مرحله از خط تولید است که صنایع کوچک و متوسط در آن چالش دارند.

این بخش از صنعت با چالش‌هایی از نام تجاری معروف و عرضه هماهنگ محصول در بازارهای خارجی روبه‌رو بوده و در بازارهای داخلی نیز دچار چالش تامین محصول و قطعات مورد نیاز صنایع بزرگ از رقیبان خارجی است. کارشناسان معتقدند عرضه محصولات صنایع کوچک و متوسط در بازارهای جهانی نیازمند نشان تجاری واحد برای یک محصول است در بازارهای داخلی نیز باید از تولیدات داخلی به اندازی کافی اطلاع‌رسانی شود تا صنایع بزرگ مایحتاج خود را از تولیدات داخلی تامین کنند. در این میان تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی برای هویت‌بخشی به بازارهای هدف مهم تلقی می‌شود و باید با حضور در نمایشگاه‌ها و تبلیغات مناسب تقویت صادرات را فراهم کنند. اما تعریف حقوقی مناسبی برای کنسرسیوم‌ها باید انتخاب شود و در قالب آن فعالیت‌ها به صورت هدفمند ادامه پیدا کند. از این رو، ۵۴ شرکت مدیریت صادرات با عضویت واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی و ۶۰ کنسرسیوم صادراتی(در زمینه‌های خشکبار و صنایع غذایی) از آغاز امسال تاکنون تشکیل شده است.مبادله فناوری‌ها، یارانه آموزشی اعضای کنسرسیوم، تشکیل تعاونی خرید مواد اولیه، تسهیلات و صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک از اولویت‌های حمایتی کنسرسیوم‌های صادراتی است که می‌تواند نقش مهمی در تثبیت این کنسرسیوم‌ها داشته باشد.فرشاد مقیمی، معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در گفت‌وگو با «گسترش صنعت» اظهار کرد: از آغاز امسال تاکنون ۸۹۳ واحد صنعتی صادراتی در داخل شهرک‌های صنعتی شناسایی شده است. این واحدها تاکنون ۱/۵ میلیارد دلار صادرات داشته‌اند. این آمار صادراتی فقط مربوط به واحدهای صنعتی می‌شود که با آموزش‌ها و راهبردهای سازمان صنایع کوچک توانسته‌اند به صادرات بپردازند.مقیمی با اشاره به حضور ۲ هزار و ۶۷۰ واحد صنعتی در نمایشگاه‌های خارجی و صادرات محصول، تصریح کرد: از آغاز امسال تاکنون ۵۴ شرکت مدیریت صادرات با عضویت واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی و ۶۰ کنسرسیوم صادراتی(در زمینه‌های خشکبار و صنایع غذایی) تشکیل شده است.معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران گفت: تشکیل این شرکت‌ها و کنسرسیوم‌های صادراتی در راستای اهداف و ماموریت‌های این سازمان برای توسعه صادرات صنایع کوچک و متوسط بوده است.به گفته مقیمی، واحدهای صنعتی عضو در این کنسرسیوم‌های صادراتی توانسته‌اند امسال ۷۶ میلیون دلار صادرات داشته باشند.

تاکید بر تعریف نشان ملی
یکی از محدودیت‌های بنگاه‌های کوچک صنعتی، نداشتن برند است و مقیاس تولید برای آنها کمتر از واحدهای صنعتی بزرگ است به همین دلیل ما با چند برنامه درنظر گرفته‌شده از جمله واسطه‌های صادراتی، آموزش‌های لازم، هم‌افزایی از طریق کنسرسیوم و نیز معرفی محصولات سعی می‌کنیم کمک‌های لازم را انجام دهیم تا این بنگاه‌های کوچک بتوانند در صادرات موفق باشند شاید روزی حتی کسی فکر نمی‌کرد که این واحدها بتوانند مقوله صادرات را انجام دهند در حالی که اکنون شاهد این اتفاق هستیم.غلامرضا سلیمانی، معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در گفت‌وگو با «گسترش صنعت» با بیان این مطلب اظهار کرد: بنگاه‌های کوچک و متوسط محرک اشتغال کشور است اما در توسعه و فعالیت بنگاه‌های بزرگ باید پیوند با بنگاه‌های کوچک و متوسط درنظر گرفته شود همچنین توسعه و ایجاد بنگاه‌های کوچک و متوسط باید به صورت شبکه‌ای با لحاظ کردن ظرفیت‌های منطقه‌ای باشد.سلیمانی با تاکید بر اینکه بازاریابی و برندینگ در توسعه و ایجاد بنگاه‌های کوچک و متوسط دیده نشده است، گفت: برای بسیاری از تولیدات در شهرک‌ها و نواحی صنعتی هنوز نتوانسته‌ایم نشان ملی تعریف کنیم. برای نخستین‌بار توانستیم نشان تجاری دمپایی را در استان قم(پیگما) به ثبت برسانیم. این اقدام در راستای توسعه خوشه صنعتی در استان قم انجام شد که محصولات آن به فروشگاه‌های مختلف داخلی و ۳ کشور صادر شد. اما تجربه نشان تجاری مشترک قبل از این در استان اصفهان به‌دست آمده است.سلیمانی ادامه داد: ۳ بازار روسیه، چین و عراق به عنوان بازار هدف برای فروش محصولات صنایع کوچک ذیل برندهای مشترک به منظور مدیریت بازار مدنظر قرار گرفته‌اند و ما به خوبی می‌دانیم که در عرضه برخی محصولات خود در ایران از جمله زعفران و پسته در بازارسازی با برند ایرانی موفق نبوده‌ایم. علاوه‌بر این، در مقوله پوشاک به کمک وزارت صنعت، معدن و تجارت سند مربوط به امضا رسیده و بحث شهرک پوشاک نیز برای حضور در بازار جهانی در دست اجراست.معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی تاکید کرد: هدف‌گذاری ۲ میلیارد دلاری برای صادرات صنایع کوچک در امسال مدنظر قرار گرفته است که این رقم در سال گذشته معادل ۱/۷ میلیارد دلار بود که در این راستا رشد ۳۰ میلیون دلاری در دستور کار است.سلیمانی افزود: بسیاری از واحدهای صنعتی کوچک و متوسط در کشور بازارهای فروش مناسبی دارند اما اطلاع‌رسانی و تبلیغات مناسبی از تولیدات آنها نشده است.

تشکیل ۴ کنسرسیوم در تهران
استان تهران به عنوان یکی از قطب‌های صنعتی کشور مطرح است که مراکز تجاری و بازرگانی مهم کشور نیز به دلیل پایتخت بودن آن، در این استان قرار گرفته است. با این حال، صنایع کوچک استان تهران نیز در صادرات فردی نتوانسته‌اند موفق عمل کنند و به سمت صادرات گروهی با تشکیل کنسرسیوم‌ها و شرکت‌ها صادراتی روی آورده‌اند.نسرین مصدق‌صدقی، معاون صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی استان تهران در گفت‌وگو با «گسترش صنعت» به جهانی شدن اقتصاد و بازرگانی و شدت رقابت در بازارها اشاره و اظهار کرد: نقش صادرات در رشد تولید و رونق اقتصادی کشور قابل توجه است در حالی که بنگاه‌های کوچک و متوسط به تنهایی نمی‌توانند در بازارهای جهانی حضور پایدار داشته باشند اما این بنگاه‌های اقتصادی با تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی می‌توانند محصولات خود را به بازارهای صادراتی عرضه کنند.مصدق‌صدقی افزود: در راستای برنامه‌های توسعه صادرات صنایع کوچک و خوشه‌های کسب‌وکار ۴ کنسرسیوم صادراتی تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی، پلاستیک، سنگ و استون باکس در استان تهران در امسال شکل گرفته است.معاون صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی استان تهران ادامه داد: بنگاه‌های کوچک و متوسط، اغلب با مشکلات فراوان، به‌ویژه در ورود به بازارهای خارج از کشور روبه‌رو هستندکه در این زمینه، کنسرسیوم‌های صادراتی، نه‌تنها به اعضای خود در زمینه حضور در صادرات کمک می‌کنند بلکه می‌توانند مزیت‌های قابل توجه دیگری را نیز به همراه داشته باشند.مصدق‌صدقی تاکید کرد: کاهش ریسک اعضای کنسرسیوم، صرفه‌جویی در زمان، هزینه‌های اداری، حمل‌ونقل، انبار کردن و در نهایت بهبود سودآوری از جمله مزیت‌های تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی است.

ارزیابی آمادگی صادراتی
معاون صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی استان تهران همچنین از اجرای پروژه ارزیابی آمادگی صادراتی واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌های صنعتی تهران خبر داد و گفت: هدف از انجام این پروژه ارزیابی آمادگی صادراتی، رتبه‌بندی و سطح‌بندی صنایع کوچک مستقر در شهرک‌های صنعتی تهران از نظر آمادگی صادراتی و ویژگی‌های بین‌المللی شدن برای جهت‌دهی به حمایت‌های سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در حوزه صادرات براساس سطح و وضعیت شرکت‌های مستعد صادراتی است. مصدق‌صدقی افزود: از دیگر اهداف این پروژه امکان برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری هدفمند و دقیق و ارائه برنامه توانمندسازی در زمینه توسعه صادرات محصولات صنایع کوچک و متوسط با توجه به دستیابی به اطلاعات سطح‌بندی شرکت‌ها و شناخت نقاط ضعف و قوت آنها است.معاون صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی استان تهران تاکید کرد: از دیگر دستاوردهای مهم این پروژه امکان شناسایی شرکت‌های هم‌سطح، مکمل، متعامل و ظرفیت‌های بالقوه صادراتی، ایجاد سبد محصولی صادراتی از تجمیع شرکت‌ها در جهت ایجاد کنسرسیوم‌های صادراتی به منظور ایجاد و توسعه صادرات پایدار و حرفه‌ای است.

سخن آخر…
ایجاد مراکز تجاری کنسرسیوم‌های صادراتی از راهبردهای تعریف‌شده برای ارتقای توان واحدهای صنایع کوچک در بخش صادرات است زیرا تجربه حضور فردی و تک‌محصولی در بازارهای روسیه، ترکیه و… ثابت کرده است برای حفظ اعتبار محصول و ماندگاری در بازارهای جهانی باید به سمت صادرات گروهی روی آورد. عرضه محصولات صنایع کوچک در سبد صادراتی با نام تجاری واحد از هزینه‌های صادراتی نیز کاسته و سودآوری بیشتر در عرضه بیشتر را به همراه خواهد داشت.